Czy automatyczne skrzynie biegów wyprą manualne?
Tak zwane ,,automaty” od wielu dekad skutecznie konkurują z manualnymi skrzyniami biegów. O ile rozwiązania z lat 70 czy 80 bardzo odbiegały kulturą jazdy od wprawnego kierowcy posługującego się manualną przekładnią, o tyle wysiłki poczynione przez wielu producentów sprawiły, że na początku XXI wieku śmiało można było mówić o powolnym zbieganiu się obu rozwiązań. Niezwykłą zaletą automatycznej skrzyni biegów jest to, że kierowca nie ma żadnego decydującego wpływu na jej działanie podczas jazdy. Zarówno początkująca osoba, jak i profesjonalista będą mieli zmieniane przełożenia w ten sam, bezbłędny sposób. Nie mówimy tu oczywiście o skrzyniach, które umożliwiają zmianę biegów przy pomocy łopatek przy kierownicy lub podobnych rozwiązań.
Jakie są zalety skrzyń automatycznych? Oprócz wygody, jest to wyżej wspomniana uniwersalność działania. Skrzynia automatyczna zużywa się znacznie wolniej, nie ma w jej przypadku ryzyka nieprawidłowej zmiany biegów prowadzącej do szybszego zużywania się tarczy sprzęgła czy docisku. Niewprawny kierowca nie zniszczy przekładni nieprawidłowym operowaniem sprzęgłem, ponieważ pedału sprzęgła po prostu nie ma. Automaty są więc nie tylko wygodne, ale i praktyczne pod względem żywotności elementów.
Czy jest to rozwiązanie bez wad? Dzisiejszy stosunek skrzyń manualnych do automatycznych mówi, że coraz bardziej zbliżamy się do tego momentu. Dotychczas automaty uważane były za powolne i nieekonomiczne. Według powszechnej opinii nie dość, że ,,pochłaniały” kilka koni mechanicznych, to jeszcze zwiększały zużycie paliwa. Warto jednak dodać, iż były to najczęściej głosy osób, które miały niewielką styczność z automatyczną przekładnią.
Automat, czyli… co?
Automatyczne skrzynie biegów dzielą się na kilka rodzajów. Obecnie najczęściej spotkać można skrzynie hydrauliczne ze sterowaniem elektronicznym, w których sterowanie i kontrolę nad przełożeniami ma komputer pokładowy. Historycznie bardzo często stosowano skrzynie hydrauliczne – przełożenie dobierane było wyłącznie mechanicznie / hydraulicznie. Rzadziej spotykane były skrzynie hydrauliczno – elektryczne. Ostatnim rodzajem skrzyń automatycznych są tak zwane skrzynie bezstopniowe (CVT), nie mające biegów w klasycznym tego słowa znaczeniu. W nich następuje ciągła zmiana przełożenia, na przykład łańcuchem i kołami skośnymi.
Ważne informacje o skrzyniach automatycznych
Skrzynie automatyczne najczęściej mają podobne oznaczenia, mało który producent decyduje się na odstępstwa od wykreowanych dekady temu reguł. Można więc mówić w zdecydowanej większości skrzyń o trybach P (Park), R (Reverse), N (Neutral) oraz D (Drive). Pozycja P odłącza napęd i powinna służyć do parkowania, R to klasyczny bieg wsteczny, N to tak zwany ,,luz”, nie przenoszący mocy na koła. Do holowania pojazdu zalecana jest jedynie pozycja N, choć cały proces obostrzony jest wieloma dodatkowymi warunkami i najlepiej jest po prostu takiego auta nie holować. W pozycji N niemożliwe jest uruchomienie pojazdu. Pozycja D to tryb jazdy, a więc zdecydowanie najczęściej używana opcja.
W ciągu ostatnich kilku lat nastąpił znaczny wzrost udziału skrzyń automatycznych wśród pojazdów nowych. Nadal nie stanową one większości, jednak droga ku temu jest nieunikniona. Dostępność nowoczesnych skrzyń dwusprzęgłowych (DSG) oraz dużo szybsza zmiana przełożeń niż w skrzyniach ręcznych sprawiły, że sytuacja zmieniła się praktycznie nie do poznania: już nie można mówić o powolności automatów, zmieniają one bowiem biegi szybciej, niż trwa mrugnięcie okiem.