Czym są ekslibrisy?

0
(0)

Pochodzące z łaciny słowo „ex libris” znaczy ni mniej ni więcej, jak „z książek”. To swojego rodzaju znak własności, będący dziełem grafika lub artysty, który jest informacją o tym, do kogo należy dany egzemplarz książki. Bardzo często na takie ozdobne ekslibrisy nanoszone nie tylko przykuwającą oko grafikę, ale i imię oraz nazwiska właściciela księgozbioru, inicjały czy nazwę instytucji. To dzięki tym szczególnym znakom, wiele książek można dziś ocenić jako wyjątkowo wartościowe, nie tylko jako same w sobie, ale i jako należące np. do kogoś znanego.

Ekslibrisy – rzut oka na historię i techniki tworzenia

Standardowe ekslibrisy to niewielkie, zadrukowane grafiką i napisami karteczki, które przyklejano do wewnętrznej strony okładki. Dzisiaj często zastępuje je pieczątka, ale to oryginalny ekslibris zawsze robi i robił będzie odpowiednie wrażenie.

Warto wiedzieć: o taki szczególny znak własności dbają nie tylko osoby prywatne (zwykle o znacznym statusie majątkowych lub czytelniczej pasji), którym zależy na swoich księgozbiorach, ale i instytucje: biblioteki znakujące w ten sposób swoje pozycje, biura, wydawnictwa czy organy państwowe.

Historia znaku:

  • W Polsce po raz pierwszy znakowanie ksiąg w ten sposób pojawiło się w II połowie XIV wieku. Gdzie? Na rękopisach, na których dzięki nim określano, do kogo dany rękopis należy.
  • Początkowo nie była to grafika, a krótsze lub dłuższe noty właścicielskie
  • Z upływem lat, kiedy zaczęto cenić księgi i zawartą w nich wiedzę, ex libris stawał się małą i niezwykle ważną sztuką identyfikującą dzieło. Chronił je przed zakusami złodziei i tych, którzy chcieliby sobie przypisać do księgi jakieś prawa oraz dzięki znakowaniu – nadawał wartość.
  • Interesującą odmianą znaku własnościowego są np. lepiej nam znane herby – malowane, nanoszę na powierzchnię wielu przedmiotów danego rodu
  • Z czasem wszystkie ex librisy na książkach zaczęły przyjmować formę właśnie graficznego herbu, a osobą, która je wykonywała był tzw. iluminator

Na przełomie lat stosowano przeróżne techniki tworzenia takich oznaczeń. Najczęściej określano je mianem szlachetnych, jak np. miedzioryt, drzeworyt, akwaforta, litografia, mezzotinta czy akwantina. Z biegiem czasu stawały się one „lżejsze” i postępowały za rozwojem technologii i grafiki.

Sam znak graficzny w postaci ekslibrisów przeżył swój rozkwit na początku XX wieku. To wtedy wracano do wielu starszych i tradycyjnych technik, a znakowanie książek znów było modne. Dziś nie docenia się już ekslibrisów jako znaku własnościowego (od tego mamy rozwinięte prawo autorskie, numery ISBN itd.), ale wciąż stanowią one wartość kolekcjonerską.

Jak przydatny był ten artykuł ?

Kliknij na gwiazdki i oceń artykuł

Średnia ocena 0 / 5. Liczba głosów 0

Bądź pierwszy i oceń artykuł