Strzyga to w słowiańskiej mitologii demon występujący w żeńskiej postaci. Jest to istota o wyglądzie kobiecym, jednak jej natura jest zła i destrukcyjna. Strzygi są często przedstawiane jako wampiry lub istoty podobne do wampirów, które odżywiają się krwią i życiem innych istot. Co warto o nich wiedzieć i jak wg wierzeń można się przed nimi chronić?

Strzyga w słowiańskich wierzeniach

W słowiańskich wierzeniach strzyga była postrzegana jako złośliwa i nieczysta istota, często utożsamiana z wampirem lub wampirycznym demonem. Miała zdolność do zmieniania swojej formy, co umożliwiało jej polowanie na swoje ofiary w nocy. Strzyga była często przedstawiana jako kobieta o długich włosach, ostrych paznokciach i czerwonych oczach. Strzygi miały posiadać zdolność opuszczania swojego ciała i przemieszczania się w astralnej formie, co umożliwia im atakowanie i wysysanie życia z ludzi w ich snach.

Za szczególnie niebezpieczne uważano je dla małych dzieci, które były ich głównymi celami. Wierzono, że strzyga przyczyniała się do śmierci noworodków lub sprowadzała na nie różne choroby. Według wierzeń, strzyga mogła odwiedzać dzieci w nocy, siadać na ich klatce piersiowej i wysysać ich życiową energię lub krew.

Istnieją liczne opowieści i legendy związane ze strzygami, które przekazywane były z pokolenia na pokolenie. Te bajania często opisywały spotkania ludzi z demonem, ich próby obrony oraz konsekwencje, jakie niosły za sobą takie spotkania. Strzygi były kojarzone z lękiem, niepokojem i tajemniczością, a wierzenia z nimi związane miały służyć jako ostrzeżenie przed niebezpieczeństwami i zachęcać do ostrożności wobec nieznanego i niewidzialnego świata.

Strzygi są istotami powszechnie obecnymi w mitologii i folklorze słowiańskim, a ich wizerunek i opisy mogą się różnić w zależności od regionu i źródła. Są często kojarzone z niebezpieczeństwem, śmiercią i tajemniczością, stanowiąc jedno z najbardziej niepokojących istot w słowiańskiej tradycji demonologicznej.

Jak bronić się przed Strzygą?

W słowiańskich wierzeniach istniały różne sposoby obrony przed strzygą:

• Czosnek: uważany za silny środek odstraszający strzygę. Wierzono, że jej nieprzyjemny zapach odstraszał tę istotę. Umieszczanie czosnku na drzwiach i oknach domu miało chronić przed jej atakami.
• Ostre rośliny: Strzygi miały rzekomo unikać ostrej trawy i kolców roślin. Umieszczanie takich roślin na oknach i drzwiach miało działać jako bariera odstraszająca.
• Krzyże: Wierzący umieszczali krzyże na drzwiach i oknach, wierząc, że symbol religijny miał moc odstraszać strzygę i chronić przed jej atakami.
• Święcona woda: Używanie święconej wody było popularnym środkiem ochronnym. Polewano nią drzwi, okna i inne otwory, aby ochronić dom przed złymi duchami, w tym strzygą.
• Rytuały ochronne: Wykonywanie rytuałów ochronnych, takich jak modlitwy, zaklęcia lub incantacje, mogło być stosowane jako forma obrony przed strzygą. Wierzący wierzyli, że takie rytuały miały moc odstraszać złe duchy i chronić przed ich atakami.

Warto zauważyć, że wierzenia i praktyki związane z ochroną przed strzygą mogły się różnić w zależności od regionu i kultury. Istnieje wiele lokalnych wariantów i przekonań dotyczących obrony przed tym demonem. Niemniej jednak, czosnek, ostre rośliny, krzyże, święcona woda i rytuały ochronne były szeroko stosowane w wierzeniach słowiańskich jako środki obronne przed strzygą.

Strzyga – odpowiedniki w innych częściach świata

W różnych częściach świata istnieją podobne koncepcje demonów lub stworzeń, które można porównać do strzygi w słowiańskiej mitologii. 

Wampir: Termin wampir jest szeroko znany i występuje w różnych kulturach na całym świecie. Wampiry są istotami, które odżywiają się życiem lub krwią innych istot. Podobnie jak strzygi, wampiry często są przedstawiane jako nieumarłe istoty, które polują w nocy i wykorzystują swoje zdolności do zmiany kształtu lub astralnego podróżowania.

Lilit: W tradycji żydowskiej Lilit (lub Lilith) jest demonem żeńskim, który również jest kojarzony z wampirycznymi cechami. Jest przedstawiana jako demonica, która wysysa krew lub życiową energię ze swoich ofiar, zwłaszcza mężczyzn i noworodków.

Soucouyant: W karaibskiej i haitańskiej mitologii soucouyant to demoniczna istota, która przybiera postać starszej kobiety w dzień, ale w nocy odcina swoją skórę i zamienia się w płomień, przemierzając teren w poszukiwaniu krwi. Podobnie jak strzygi, soucouyant wykorzystuje swoje zdolności do zmiany kształtu i poluje na swoje ofiary w nocy.

Churel: W hinduizmie churel to demon żeński, który w wierzeniach ludowych jest uważany za złą i nieczystą istotę. Churel jest często kojarzona z wampirem i wiązana z nieszczęściami, chorobami i śmiercią. Wierzono, że poluje na mężczyzn i dzieci, wysysając ich życiową energię.

Lamia: W greckiej mitologii Lamia była demonem, który zamieniał się w piękną kobietę, ale miała również zdolność zmiany w bestię. Była znana z tego, że porwała i zjadała dzieci. Lamia często jest kojarzona z wampirycznymi cechami i polowaniem na młode ofiary.

Manananggal: W mitologii filipińskiej manananggal to istota, która jest podobna do strzygi. Manananggal jest kobietą, która w nocy odcina swoją górną połowę ciała, aby stać się skrzydlatą istotą i polować na ludzi, często wybierając kobiety w ciąży.

Penanggalan: W mitologii malajskiej penanggalan to demoniczna postać, która również odcina swoją głowę i unoszące się wnętrzności, aby polować na krwi. Penanggalan jest często przedstawiana jako kobieta, która jest czarownicą lub wiedźmą.

Jiangshi: W mitologii chińskiej jiangshi to rodzaj reanimowanych trupów, które wierzy się, że chodzą w nocy, wysysając energię życiową lub krew z żywych istot. Jiangshi są często przedstawiane jako nieumarłe istoty o sztywnych ruchach i zdolności do skakania.

Estries: W żydowskiej tradycji estries to rodzaj demonicznych istot, które były postrzegane jako żeńskie wampiry. Wierzono, że polują na młodych mężczyzn, aby odżywiać się ich krwią i energią.

Warto zaznaczyć, że choć istnieją pewne podobieństwa między strzygą a tymi demonami lub stworzeniami, różnice kulturowe i kontekst mitologiczny mogą wpływać na ich charakterystykę i atrybuty. Każda z tych istot ma swoje unikalne cechy i historie, które różnią się w zależności od regionu i wierzeń.

Co robi strzyga i jak ją pokonać?

Wg wierzeń działania strzygi koncentrowały się na wysysaniu życia lub krwi z ludzi, zwłaszcza z dzieci i niemowląt. Strzygi często atakowały w nocy, odwiedzając swoje ofiary w ich snach lub astralnie podróżując. Warto zaznaczyć, że strzyga była uważana za bardzo potężnego demona, a jej pokonanie mogło być trudne.

W celu jej pokonania i odstraszenia stosowano: 

1. Rytuały ochronne: modlitwy, zaklęcia lub incantacje, miało na celu odstraszenie strzygi i zapewnienie ochrony przed nią.
2. Święcona woda: polewanie nią drzwi i okien, a także kropienie się przed snem mogło zapewnić ochronę przed atakami strzygi.
3. Krzyże: Umieszczane na drzwiach i oknach miały moc odstraszania strzygi i chronienia przed jej działaniami.
4. Ostre rośliny: Strzygi unikają ostrej trawy i kolców roślin. Umieszczanie takich roślin na drzwiach i oknach może stanowić barierę odstraszającą.
5. Czosnek: na drzwiach i oknach może działać jako odstraszacz.

Co to jest strzyga we śnie?

Strzyga we śnie to pojęcie, które występuje w kontekście ludowych wierzeń i folkloru. W słowiańskiej mitologii strzyga jest demonem, który atakuje ludzi w ich snach. Uważa się, że strzygi wędrują astralnie do snów swoich ofiar, aby je nękać, przerażać lub nawet wysysać z nich życiową energię.

Tego rodzaje strzygi we śnie mogą być przedstawione jako złowrogi i nieprzyjemny sen, w którym osoba odczuwa obecność lub atak strzygi. Może to objawiać się jako uczucie duszenia, duszności, paraliżu sennego, widzenie strasznych wizji lub po prostu ogólnego lęku i niepokoju. Strzyga we śnie często wywołuje uczucie zagrożenia i trudności w przebudzeniu się lub zakończeniu snu.

W folklorze słowiańskim istniały różne przekazy i wierzenia dotyczące sposobów, jak uniknąć ataku strzygi we śnie. Często obejmowały one stosowanie środków ochronnych, takich jak umieszczanie czosnku pod poduszką lub przy łóżku, używanie krzyży lub innych symboli religijnych oraz recytowanie modlitw lub zaklęć przed snem. Wierzono, że te działania mogą pomóc odeprzeć strzygę i zapewnić ochronę przed jej wpływem we śnie.

Warto jednak zaznaczyć, że strzyga we śnie jest częścią folkloru i wierzeń, a nie rzeczywistości. Interpretacja snów i ich znaczenie różnią się w różnych kulturach i wierzeniach osobistych. Snienie o strzydze może wynikać z indywidualnych doświadczeń, lęków lub kontekstu kulturowego, ale nie ma naukowego potwierdzenia istnienia rzeczywistej strzygi we śnie.

Strzyga w popkulturze i ciekawostki

Strzyga, jako demoniczna postać ze słowiańskiej mitologii, znalazła swoje miejsce w wielu dziełach popkultury. Kilka przykładów, gdzie można spotkać wzmianki o strzydze:

Literatura

W literaturze fantastycznej, takiej jak Wiedźmin Andrzeja Sapkowskiego, strzyga pojawia się jako potwór, z którym protagonistę, Geralta z Rivii, często musi się zmierzyć. Strzygi są również obecne w innych książkach fantasy o tematyce słowiańskiej mitologii. Strzyga – powieść autorstwa Rafała A. Ziemkiewicza, która jest połączeniem thrilleru z elementami horroru i fantastyki. Akcja rozgrywa się w Polsce i skupia się na tajemniczych morderstwach dokonywanych przez strzygę. Strzyga – kolejna powieść, tym razem autorstwa Danuty Czech-Kędzierskiej, która opowiada historię dwunastoletniego chłopca, który wraz z grupą przyjaciół musi stawić czoła strzydze, polującej na dzieci w ich małym miasteczku.

Gry komputerowe

W popularnej serii gier komputerowych The Witcher opartych na dziełach Sapkowskiego, strzygi są jednymi z wielu potworów, które Geralt musi zwalczać. Gracz ma okazję zmierzyć się z tym demonem i poznać jego cechy charakterystyczne. Inne gry z motywem strzyg:

• Vampire: The Masquerade – Bloodlines – gra RPG z elementami horroru, której akcja toczy się w mrocznym świecie wampirów. W tej grze, strzyga jest jednym z wrogich przeciwników, z którymi gracze mogą się spotkać i walczyć.
• Pathfinder: Kingmaker – gra RPG osadzona w świecie fantasy, oparta na systemie reguł Pathfinder. W tej grze, strzygi są jednymi z wielu potworów, z którymi bohaterowie mogą zmierzyć się podczas eksploracji i walk.
• The Elder Scrolls V: Skyrim – popularna gra RPG, w której świat fantasy zostaje ożywiony. Chociaż strzygi nie występują bezpośrednio jako samodzielne istoty w tej grze, można spotkać pewne potwory i wampiry, które w pewnym stopniu odwołują się do charakterystyki strzyg.

Filmy

Motyw strzygi można znaleźć w różnych filmach o tematyce horroru lub fantasy, które czerpią z słowiańskiego folkloru. Przykładem jest film Wiedźmin oparty na serii gier komputerowych i książek Sapkowskiego. Inne filmy z motywem strzyg:

• The VVitch: A New-England Folktale – amerykański horror z 2015 roku, osadzony w realiach Nowej Anglii w XVII wieku. Film przedstawia historię rodziny nawiedzanej przez mroczne siły, w tym przez postać strzygi.
• Strzyga – polski horror z 1985 roku, oparty na opowiadaniu Gustawa Morcinka. Film przedstawia historię strzygi, która terroryzuje wieś i zamienia mieszkańców w swoje sługi.
• Evil Dead II – amerykański horror z 1987 roku, który łączy elementy horroru, komedii i fantasy. W jednej z sekwencji filmu pojawia się strzyga jako jedno z demoniczych stworzeń.

Telewizja

Strzyga pojawiła się również w popularnym amerykańskim serialu Supernatural. W jednym z odcinków bohaterowie spotykają strzygę, która poluje na dzieci i wysysa z nich życiową energię.

Ciekawostki

• W niektórych wariantach folkloru strzyga miała zdolność do zmiany kształtu, co umożliwiało jej wędrowanie w postaci ptaka lub zwierzęcia.
• Strzygi były często kojarzone z grobami i cmentarzami. Wierzono, że ich dusze nie spoczywają w spokoju i wracają, aby nawiedzać żywych.
• W niektórych regionach strzygę utożsamiano z wampirami ze względu na podobieństwo w ich działaniach, takich jak wysysanie życia lub krwi z ofiar.
• Termin strzyga jest używany nie tylko w słowiańskiej mitologii, ale także w innych językach, takich jak czeski czy słowacki, aby opisać istotę podobną do strzygi.

Strzyga jest jednym z wielu demonów i stworzeń z polskiego folkloru, które przyciągają uwagę zarówno w kulturze rodzimej, jak i w międzynarodowej popkulturze.