Staw łokciowy z racji swojej budowy jest narażony na różnego rodzaju dolegliwości. Jedną z nich jest zapalenie kaletki maziowej łokciowej. Ta niewielka struktura, która pełni ważną funkcję w ciele człowieka, może powodować sporo problemów zdrowotnych. Czym jest kaletka stawowa i na jakie dolegliwości jest narażona?

Kaletka maziowa wyrostka łokciowego — co to jest?

Kaletka łokciowa to wytwór błony maziowej przypominający swoim kształtem woreczek lub pęcherzyk. Znajduje się z tyłu stawu łokciowego, bezpośrednio pod skórą, pomiędzy wyrostkiem łokciowym a ścięgnami mięśni prostowników stawu łokciowego. Jej podstawową funkcją jest wspomaganie pracy mięśni poprzez zapewnianie im poślizgu. Kolejnym zadaniem tej struktury jest produkcja mazi, która nawilża tkanki miękkie. [1] Kaletka wyrostka łokciowego jest wypełniona niewielką ilością płynu maziowego, który ma za zadanie amortyzować tę okolicę w czasie ruchów łokcia – ułatwia przesuwanie się tkanek względem siebie. [2] 

Jest to bardzo powierzchownie położona struktura, dlatego jest podatna na urazy i przeciążenia [2]. Gdy dochodzi do zapalenia kaletki maziowej w obrębie stawu łokciowego,  okoliczne tkanki puchną, są zaczerwienione i bolesne, a ilość płynu w kaletce może się znacznie zwiększyć. [3]

Zapalenie kaletki maziowej łokcia — z czego wynika?

Tkliwość czy ograniczenie ruchomości w łokciu może wskazywać na rozwinięcie się stanu zapalnego w okolicy wyrostka łokciowego — z tyłu łokcia. [2] Wówczas kaletka  staje się obrzęknięta, ponieważ gromadzi w sobie sporą ilość płynów. Obrzęk może być nawet tak rozległy, że uniemożliwia wykonywanie ruchów w stawie łokciowym. [1]

Stan zapalny kaletki najczęściej jest wywołany przez uraz mechaniczny okolicy łokcia, zwłaszcza stłuczenie lub upadek bezpośrednio na staw łokciowy. [2] Objawy zapalenia kaletki łokciowej mogą jednak wynikać także z innych powodów. 

Najczęstsze przyczyny zapalenia kaletki stawu łokciowego to [1]:

• długotrwałe podpieranie się na łokciach (tzw. łokieć studenta),
• przeciążenie podczas uprawiania sportu, np. tenisa, golfa,
• infekcje bakteryjne, również ogólnoustrojowe,
• schorzenia, takie jak choroba zwyrodnieniowa stawów, łuszczycowe zapalenie stawów, reumatoidalne zapalenie stawów czy dna moczanowa,
• brak aktywności fizycznej, 
• unikanie rozgrzewki przed intensywną aktywnością fizyczną.

Jak określić, czy doszło do zapalenia kaletki łokciowej. Jakich objawów nie powinno się lekceważyć?

Zapalenie kaletki łokciowej — jak się manifestuje?

Zapalenie kaletki łokciowej objawia się wyraźnie odgraniczonym obrzękiem nad wyrostkiem łokciowym. Często występuje również zaczerwienienie w tej okolicy. Zakres ruchów łokcia może być ograniczony, ale nie zawsze tak się dzieje. W przypadku bakteryjnego zakażenia objawy są znacznie bardziej nasilone i mogą im towarzyszyć symptomy ogólne (np. podwyższona temperatura). [3]

W części przypadków obrzęk jest równomierny, ale w innych płyn kumulujący się w kaletce powoduje, że w tej okolicy formuje się wyraźnie ograniczona, miękka „kulka” różnych rozmiarów.  Zwykle to właśnie pojawienie się tej deformacji najbardziej niepokoi pacjentów. [2] Diagnostyka zwykle obejmuje badanie RTG i USG stawu łokciowego. [3]

Leczenie zapalenia kaletki łokcia

Do metod leczenia zapalenia kaletki łokciowej można zaliczyć [3]:

• nakłucie w celu usunięcia nadmiaru płynu zapalnego (punkcja) — w przypadku podejrzenia podłoża bakteryjnego zaleca się wykonanie posiewu z płynu,
• iniekcję (czyli wstrzyknięcie) steroidową,
• odciążenie kończyny,
• chłodzenie,
• fizjoterapię,
• leczenie zachowawcze — niesteroidowe leki przeciwzapalne miejscowe lub doustne,
• antybiotykoterapię — jeśli chodzi o infekcyjne zapalenie kaletki łokcia.

Warto wiedzieć, że zapalenie kaletki łokciowej najczęściej może pojawić się nagle. Warto zawsze skonsultować się z lekarzem, ponieważ samodzielnie ustalenie przyczyny infekcji nie jest możliwe. Domowe sposoby leczenia również nie zawsze się sprawdzą. 

Na zlecenie marki 4Flex

Bibliografia:

1. Radlak K., Zapalenie kaletki łokciowej, Portal Fizjoterapeuty, 22 października  2022: https://fizjoterapeuty.pl/schorzenia/zapalenie-kaletki-lokciowej.html
2. Stępień K., Zapalenie kaletki wyrostka łokciowego, Medycyna Praktyczna dla Pacjentów 2023: https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/256386,zapalenie-kaletki-wyrostka-lokciowego 
3. Wawrzyniak A., Najczęstsze nieurazowe przyczyny bólu łokcia, Praktyczna Ortopedia i Traumatologia, 31 sierpnia 2018: https://www.praktyczna-ortopedia.pl/artykul/najczestsze-nieurazowe-przyczyny-bolu-lokcia